เมื่อพูดถึงดอกไม้ หลายคนมักจะนึกถึงกลิ่นหอม แต่ดอกอัญชันกลับไม่เป็นเช่นนั้น ดอกไม้นี้แม้จะไม่มีกลิ่นหอม แต่กลับมีความงดงามอย่างน่าประทับใจ ความงามนั้นไม่เพียงแค่ซ่อนอยู่ในกลีบดอกสีฟ้าครามเท่านั้น แต่ยังสะท้อนออกมาในอาหารและเครื่องดื่มที่ทำจากดอกอัญชันอีกด้วย งดงามเกินบรรยายจริง ๆ
ดอกอัญชันคือดอกไม้อะไร?
ในช่วงหลังมานี้ คนรุ่นใหม่ให้ความสนใจอย่างมากกับเครื่องดื่มแปลกตาที่มีหลากหลายสีสัน เช่น สีฟ้าคราม สีม่วงอ่อน สีชมพู ฯลฯ ซึ่งมักจะเห็นได้ตามร้านชานม และเครื่องดื่มนั้นก็คือชาอัญชันนั่นเอง ชาอัญชันมีต้นกำเนิดจากประเทศไทย และต่อมาได้รับความนิยมแพร่หลายไปยังไต้หวัน ฮ่องกง เวียดนาม และประเทศต่าง ๆ ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
ดอกอัญชัน หรือที่บางคนเรียกว่า “ถั่วดอกม่วง” หรือ “บ๊วงเปี๊ยะ” (bông biếc) เป็นไม้เลื้อยล้มลุกที่มีอายุหลายปี มักปลูกเป็นรั้วหรือซุ้มไม้ประดับ ดอกมีหลายสี เช่น สีฟ้าคราม สีน้ำเงินเข้ม หรือสีขาว แต่ที่พบมากที่สุดคือสีฟ้าหรือสีม่วงน้ำเงิน
ทุกคนเคยลองดื่มชาอัญชันกันหรือยัง? จริง ๆ แล้ว ถ้าคุณคาดหวังว่าเครื่องดื่มนี้จะมีกลิ่นหอมแรงเหมือนชาอื่น ๆ คุณอาจจะผิดหวัง เพราะชาอัญชันมีกลิ่นหอมเพียงเบาบางมาก จนแทบจะจางหายไปท่ามกลางสีฟ้าอันสดใสของมัน อย่างไรก็ตาม หากคุณต้องการเพิ่มกลิ่นหอมให้ชาอัญชัน ก็ไม่ยากเลย เพียงแค่ผสมดอกอัญชันเข้ากับชาหอมชนิดอื่น ๆ เท่านี้คุณก็จะได้ชาอัญชันเลมอน ชาเขียวอัญชัน ชานมอัญชัน หรือแม้แต่ไข่มุกอัญชันสุดน่ารัก
ความพิเศษอย่างหนึ่งของดอกอัญชันก็คือ เพียงแค่นำดอกอัญชันแห้งหรือสดประมาณ 3-4 ดอก ไปชงในน้ำร้อน จากนั้นกรองเอากลีบดอกออก แล้วเติมน้ำมะนาวลงไปเล็กน้อย น้ำชาจะเปลี่ยนจากสีฟ้าเป็นสีม่วงทันที! นี่เป็นเพราะสารที่ให้สีในดอกอัญชันมีความไวต่อความเป็นกรด เมื่อสัมผัสกับน้ำมะนาวซึ่งมีความเป็นกรด จึงเกิดปฏิกิริยาเปลี่ยนสีขึ้นอย่างน่ามหัศจรรย์
ประโยชน์น่าทึ่งของดอกอัญชัน
อาหารและเครื่องดื่มที่ทำจากดอกอัญชันไม่เพียงแค่ดูสวยงามเท่านั้น แต่ยังมีคุณประโยชน์ต่อสุขภาพมากมายอีกด้วย สีฟ้าครามจากดอกอัญชันสามารถละลายน้ำได้ง่ายภายในไม่กี่นาทีเท่านั้น
ช่วยชะลอวัย
ชาอัญชันอุดมไปด้วยสารต้านอนุมูลอิสระที่ดีต่อเส้นผมและผิวหนัง สารเหล่านี้สามารถช่วยป้องกันความชราก่อนวัยด้วยการต่อต้านอนุมูลอิสระ นอกจากนี้ สารแอนโทไซยานิน (Anthocyanin) ในชาอัญชันยังช่วยเพิ่มการไหลเวียนของเลือดบริเวณหนังศีรษะ และเสริมสร้างรากผมให้แข็งแรง จึงมีผู้คนนำมาใช้รักษาผมหงอกก่อนวัยหรือภาวะศีรษะล้าน
ชาอัญชันยังมีสารอีลาสติน (Elastin) และคอลลาเจน (Collagen) ซึ่งเป็นองค์ประกอบสำคัญในการรักษาความอ่อนเยาว์ โดยช่วยลดริ้วรอยและคงความยืดหยุ่นของผิว สารฟลาโวนอยด์ (Flavonoid) ในน้ำชาอัญชันยังช่วยเพิ่มระดับคอลลาเจนและความยืดหยุ่นให้กับผิวได้อีกด้วย โดยเฉพาะเควอซิทิน (Quercetin) ซึ่งช่วยบำรุงเซลล์ผิวและเส้นผม รวมถึงให้ความชุ่มชื้นแก่ผิวอย่างมีประสิทธิภาพ
ช่วยบรรเทาอาการปวดและลดไข้
ชาอัญชันถือเป็นสมุนไพรธรรมชาติที่มีฤทธิ์ช่วยลดไข้และบรรเทาอาการปวดได้อย่างดีเยี่ยม จากการทดลองพบว่า การรับประทานสารสกัดจากชาอัญชันในปริมาณ 200 – 400 มิลลิกรัม สามารถช่วยลดอุณหภูมิร่างกายได้อย่างมีนัยสำคัญนานถึง 5 ชั่วโมงหลังดื่ม กลไกคือช่วยให้หลอดเลือดใต้ผิวหนังขยายตัว ทำให้เลือดไหลเวียนดีขึ้น และช่วยลดไข้ได้อย่างปลอดภัย
ช่วยบำรุงสายตา
ชาอัญชันยังเป็นเครื่องดื่มธรรมชาติที่ช่วยบำรุงสุขภาพดวงตาได้อีกด้วย โดยเฉพาะอย่างยิ่งในหลายประเทศที่ใช้ชาอัญชันในการรักษาโรคเกี่ยวกับตา สารต้านอนุมูลอิสระที่สำคัญอย่างโพรแอนโทไซยานิดิน (Proanthocyanidin) มีคุณสมบัติเพิ่มการไหลเวียนของเลือดในเส้นเลือดฝอยบริเวณดวงตา ส่งผลให้สามารถช่วยรักษาภาวะจอประสาทตาเสื่อม โรคต้อหิน หรืออาการตาพร่ามัวได้อย่างมีประสิทธิภาพ
ข้อควรระวังในการใช้ดอกอัญชัน
เมื่อมีการศึกษาความเป็นพิษของสารแอนโทไซยานิน (Anthocyanin) ในดอกอัญชัน พบว่าสารชนิดนี้ไม่มีผลข้างเคียงหรืออันตรายใด ๆ ที่รายงานไว้ แม้ในกรณีที่ผู้ใหญ่ได้รับสารนี้ในปริมาณสูงถึง 640 มิลลิกรัมต่อวัน
ดังนั้น การดื่มชาอัญชันวันละ 1–2 แก้ว (ประมาณ 5–10 ดอก หรือเทียบเท่ากับดอกแห้ง 1–2 กรัม) จึงถือว่าอยู่ในระดับที่ปลอดภัยและไม่มีผลเสียต่อร่างกายค่ะ
รวมภาพดอกอัญชันที่สวยที่สุดและน่าประทับใจ
ดอกไม้รูปวงแหวน – ความหมาย ตำนาน และวิธีดูแลดอกไม้แห่งความหวัง
